سعدی

با عرض خسته نباشید و دست مریزادلازم به تصحیح است که قبل و بعد از بیت ذیل، به ترتیب یک بیت و دو سطر از قلم افتاده است. چوب تر را چنانکه خواهی پیچ نشود خشک جز به آتش راستدرست و کامل حکایت چنین است:هر که در حُردیش ادب نکنند در بزرگی فلاح ازو برخاستچوب تر را چنانکه خواهی پیچ نشود خشک جز به آتش راستمَلِک را حُسنِ تدبیر فقیه و تقریرِ جوابِ او موافق آمد، خلعت و نعمت بخشید و پایه و منصب بلند گردانید.(گلستان سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، انتشارات خوارزمی، چاپ ششم 1381، صفحه‌ی 155.

با سلام و عرض ادب :در بیت اگر صد نا÷سند امد ز دوریش * رفیقانش یکی از صد ندانند. کلمه دوریش اشتباه تای÷ شده باید نوشته درویش. اگر صد ناپسند امد ز درویش .......

بازنویسی: پادشاهی فرزند خود را به نزد استادی فرستاد که او را علم و ادب بیاموزد. فرزند در زمان آموزش علم زجر بسیار می کشید و شاید استاد هم او را نسبت به بقیه شاگردان بیشتر تنبیه می کرد، این از جهت آن نبود که عقده گشایی کند. فرزند شکایت استاد را به پدر کرد. پس شاه استاد را خواند که چرا فرزندم را می آزاری ؟استاد گفت: اگر مردم عمل یا سخن ناورایی بزنند زیاد مهم نیست و دیگران به فراموشی می سپارند ولی فرزند تو قرار است شاه شود و شاه نباید بی تربیت و بی علم عمل کند.نکات1- خواص؛ گاهی مواقع باید خواص حکومت مراقب رفتار و کردار خود باشند. قران در مورد افرادی که هدایت مردم را برعهده می گیرند و آنها را به شیطان و اعمال شیطانی دعوت می کنند می فرماید: لِیَحْمِلُوا اَوْزارَهُمْ کامِلَةً یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ مِنْ اَوْزارِ الَّذینَ یُضِلُّونَهُمْ بِغَیرِ عِلْمٍ(نحل/آیه 25) آنـان بـایـد در قـیـامـت بـار گناهان خویش را به دوش بکشند و سهمی از گناهان جاهلانی را که گمراه ساخته اند.احترام به سادات و افراد منتسبت به حضرت رسول صلی الله علیه وآله و سلم در دین ما از رفتارهای نیک و پسندیده است. اما این به معنای این نیست که سادات بتوانند هر عملی را انجام دهند در کلام امام سجاد علیه السلام می خوانیم سادات گناهکار دو برابر دیگران عذاب می‏کشند. 2- «پدر را دل به هم بر آمد» احساسات پدر جریحه دار می شود از معلم بازخواست می کند.همین عمل موجب جری تر شدن دانش آموز نسبت به معلم می گردد. یعنی خود به خود در دل خود ترس قبل را از بین می برد.3- «سخن اندیشیده باید گفت و حرکت پسندیده کردن» گفتار نیک و پسندیده گفتن و عملی که در شان و منزلتش باشد باید انجام دهد.رسول خدا(ص)فرمود: ثلاث من لقی اللّه تعالی‏ بهنّ دخل الجنّة من ایّ باب شاء:من حسن خلقه، و خشی اللّه فی المغیب و المحضر، و ترک المراء و ان کان محقّاً. ترجمه: سه چیز است که هر که خدا را با آن‏ها ملاقات کند، از هر دری که بخواهد داخل بهشت می‏شود کسی که خلقش نیکو باشد، کسی که در نهان و آشکار از خدا بترسد، و کسی که ترک جدال کند، اگر چه حق با او باشد.منبع: فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی، الوافی - اصفهان، چاپ: اول، 1406 ق،ج5،ص939قران اشاره جالبی به بحث سخن گفتن دارد« وَ قُلْ لِعِبادی یَقُولُوا الَّتی‏ هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّیْطانَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ (اسرا/آیه53)و به بندگانم بگو: آنچه را که بهتر است بگویند، چرا که شیطان میان آن‏ها را به هم می‏زند.»درمورد داشتن رفتار نیک آیات زیادی داریم که در این حاشیه نمی گنجندإِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِکُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا(سوره اسرا/آیه7)اگر نیکی کنید به خود نیکی کرده ‏اید و اگر بدی کنید به خود [بد نموده‏ اید]مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَاء فَعَلَیْهَا وَمَا رَبُّکَ بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِیدِ (فصلت /آیه 46)هرکس که کاری شایسته پیشه کند، به سود خود اوست، و هرکس کاری بد پیش گیرد، به زیان خود اوست، و پروردگارت در حق بندگان ستمگر نیست‏.4- « موجب آن که بر دست و زبان ایشان هر چه رفته شود هر آینه به افواه بگویند و قول و فعل عوام الناس را چندان اعتباری نباشد» اعتبار قولی و رفتاری در قول و فعل خواص: نگاه مردم و عوام به جامعه خواص و خانواده های ایشان نگاه ویژه ای است. گاه رفتار یک آقازاده در یک حکومت موجب سست شدن بنیاد آن نظام خواهد شد. قول و فعل آن ها در زیر ذره بین مردم قرار می گیردو مردم ساده از کنار آن نمی گذرند.