سعدی

به نام خداوند لوح و قلم  سعدی در این حکمت گفته اگر کسی از بلاها و گوشمالی ها ی روزگار درس عبرت نگیرد و راه درست را انتخاب نکند حتما به بلاها و گوشمالی های آخرت دچار می شود. 1- تادیب : این کلمه هم به معنای  تنبیه، عقوبت، کیفر و گوشمالی دادن است و هم به معنایِ  ادب، اصلاح و تربیت است. که معنای اول در اینجا مراد است. 2- هر که به تأدیب دنیا راه صواب نگیرد : حرف «که» وقتی با «آن»، «این»، «هر»، و ضمایر شخصی بیاید به معنای «کسی و  شخصی»  بکار می رود.  اینجا به همین معناست. و حرفِ «به» یعنی بوسیله و به سبب. پس عبارت چنین معنا می شود  هر شخصی که بوسیله گوشمالی و تنبیه و مصیبتها و بلاهایِ دنیا ، راه درست و حق را در پیش نگیرد. به عذاب در آخرت مبتلا شود 3- تعذیب :   عذاب دادن ، عقوبت کردن 4- عقبی : آخرت، رستاخیز،  قیامت . مقابل «دنیا» است. 5- وَلَنُذیقَنَّهُم من العَذاب الأدنی دوُنَ العَذابِ الأکبرِ : این عبارت سعدی، آیه 21 سوره سجده است. که می گوید: ما کافران را عذاب نزدیک‌تر (یعنی بلاهای دنیا ) بچشانیم غیر آن عذاب بزرگتر و شدیدتر (یعنی عذاب قیامت) تا مگر متنبّه و پشیمان شده به سوی خدا باز گردند. مفاد این آیه دقیقا برابر سخن سعدی  در این حکمت است. 6-  پند است خِطابِ مهتران، آن گه بند : یعنی بزرگان و حکیمان اول از راه پند و نصیحت به ارشاد می پردازند آنگاه اگر تباهکاران با پند اصلاح نشوند، دستور بند و غل و زنجیر می دهند تا در بند اصلاح شوند. دو کلمه «بند» و «پند» جناس خط است. یعنی شکل دو کلمه  در جمله یا بیت ، غیر از نقطه هایش یکسان است.