سعدی

سعدی

غزل شمارهٔ ۳۴

۱

گناه کردن پنهان به از عبادت فاش

اگر خدای پرستی هواپرست مباش

۲

به عین عجب و تکبر نگه به خلق مکن

که دوستان خدا ممکن‌اند در اوباش

۳

بر این زمین که تو بینی ملوک طبعانند

که ملک روی زمین پیششان نیرزد لاش

۴

به چشم کوته اغیار در نمی‌آیند

مثال چشمهٔ خورشید و دیدهٔ خفاش

۵

کرم کنند و نبینند بر کسی منت

قفا خورند و نجویند با کسی پرخاش

۶

ز دیگدان لئیمان چو دود بگریزند

نه دست کفچه کنند از برای کاسهٔ آش

۷

دل از محبت دنیا و آخرت خالی

که ذکر دوست توان کرد یا حساب قماش

۸

به نیکمردی در حضرت خدای، قبول

میان خلق به رندی و لاابالی فاش

۹

قدم زنند بزرگان دین و دم نزنند

که از میان تهی بانگ می‌کند خشخاش

۱۰

کمال نفس خردمند نیکبخت آن است

که سر گران نکند بر قلندر قلاش

۱۱

مقام صالح و فاجر هنوز پیدا نیست

نظر به حسن معاد است نی به حسن معاش

۱۲

اگر ز مغز حقیقت به پوست خرسندی

تو نیز جامهٔ ازرق بپوش و سر بتراش

۱۳

مراد اهل طریقت لباس ظاهر نیست

کمر به خدمت سلطان ببند و صوفی باش

۱۴

وز آنچه فیض خداوند بر تو می‌پاشد

تو نیز در قدم بندگان او می‌پاش

۱۵

چو دور دور تو باشد مراد خلق بده

چو دست دست تو باشد درون کس مخراش

۱۶

نه صورتیست مزخرف عبارت سعدی

چنانکه بر در گرمابه می‌کند نقاش

۱۷

که برقعیست مرصع به لعل و مروارید

فرو گذاشته بر روی شاهد جماش

تصاویر و صوت

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 1180
کلیات سعدی مصور و مذهب نسخه‌برداری شده در ۹۳۴ هجری قمری شیراز » تصویر 538

نظرات

user_image
mareshtani
۱۳۸۸/۰۶/۲۸ - ۰۸:۳۲:۳۸
merae awle beide 15 nune zaed darad
پاسخ: با تشکر، «چون» با «چو» جایگزین شد.
user_image
mareshtani
۱۳۸۸/۰۶/۲۸ - ۰۸:۳۸:۱۵
mesrae dowome beide 10 dahom baiad qalandaran bashad
پاسخ: با تشکر، در چاپ فروغی ملاحظه شد «قلندر» ثبت شده، لذا کلمۀ غلط به این صورت تصحیح شد.
user_image
مهدی ضیایی
۱۳۹۳/۰۳/۱۰ - ۲۲:۳۱:۵۶
یک بیت قبل از بیت آخر به نظر می رسد عبارت به جای عبادت صحیح باشد
user_image
مهدی ضیایی
۱۳۹۳/۰۳/۱۰ - ۲۳:۴۱:۱۰
در دو بیت آخر این غزل، سعدی با تشبیهی بدیع صورت شعر خود را به روبندی تزیین شده ومعنا ومفهوم آن را عروسی زیبا و دل ربا دانسته که درزیر نقاب لفظ پنهان است.واو از خواننده میخواهد تافقط در صورت زیبای شعر او مفتون نشده وبا کنار زدن آن نقاب از معشوق دل ربا وزیبای خود(معنا ومفهوم) برخوردار گردد
user_image
مهدی ضیایی
۱۳۹۳/۰۳/۱۲ - ۰۸:۴۴:۵۶
در بیت ماقبل آخر تصحیح غلامحسین یوسفی" عبارت "به‌جای "عبادت" صحیح است
user_image
باربد لَوَند
۱۳۹۳/۰۷/۳۰ - ۱۰:۱۶:۲۱
سخن جناب ضیایی کاملا درست می‌نماید. از سوی دیگر "عبادت" تناسبی با معنای دو بیت ندارد.
user_image
محمدی
۱۳۹۶/۰۵/۰۲ - ۱۸:۰۸:۰۵
در مصرع دوم بیت دوم، به نظر می‌رسد «اوباش» صحیح باشد و فاصلهٔ میان «او» و «باش» نادرست است.
user_image
مجید
۱۳۹۷/۱۱/۰۷ - ۰۴:۲۸:۳۱
کلمه ی "اوباش" دربیت دوم به شکل "او باش" درج شده که صحیح نمی باشد
user_image
عرفان
۱۳۹۹/۰۳/۰۵ - ۱۱:۲۸:۳۵
عبادت درست است نه عبارت .در نسخه خطی و تصویری که در پایین شعر آمده کلمه عبادت نوشته شده.در ظمن کلمه ی عبارت تناسبی با معنای دوبیت ندارد. کلمه عبادت درست است.معنی شعر : گناه کردن پنهان بهتر است از عبادتی که از روی ریا باشد
user_image
عرفان
۱۳۹۹/۰۳/۰۵ - ۱۱:۵۱:۱۹
منظورم کلمه ی عبادت در بیت اول بود. اما درمورد بیت ماقبل آخر در نسخه ی خطی اینجور نوشته شده :نه صورتیست مزخرف عبارت سعدیچنانکه بر در گرمابه میکند نقاشو کلمه ی عبادت بجای عبارت نوشته شده و این اشتباه است.لطفا تصحیح کنید.
user_image
دلباخته‌ی ادبیات فارسی
۱۴۰۰/۰۶/۳۱ - ۱۵:۵۹:۴۵
ویژگی‌هایی که سعدی برمی‌شمارد و آن‌ها را تحسین می‌کند، بسیار نزدیک به تفکرات ملامتیان است که در تضاد با ریاکاری عده‌ای صوفی‌نما عمل می‌کردند. در جلوت خودشان را ناپاک و در خلوت عابد و زاهد بودند. استادان جسارت بنده رو ببخشند.
user_image
مهدی
۱۴۰۰/۱۰/۲۷ - ۰۶:۵۳:۱۴
مصرع اول مرا به یاد این سخن انداخت : گناهی که تو را پشیمان کند ، بهتر از کار نیکی ست که تو را به خودپسندی وا دارد حضرت علی ( حکمت ۴۶ ، نهج‌البلاغه )      
user_image
محمد رحیمی
۱۴۰۲/۰۷/۲۵ - ۰۵:۳۲:۲۱
بیت ۲ در نسخه قدیمی چشم آمده نه عین. بیت ۶ هم کمجه آمده نه کفچه