ادیب صابر

ادیب صابر

شرف‌الادباء شهاب‌الدین ادیب صابر بن ‌اسماعیل ترمذی (کشته شده به سال ۵۴۶ هجری قمری) از شعرای عهد سلجوقی و خوارزمشاهی بود. اصل وی از ترمذ بود و شاعری او هم در آن شهر شروع شد. ولی بعدها در نواحی دیگر مانند مرو، بلخ و خوارزم روزگار گذرانید و به مدّاحی سنجر پرداخت. سنجر او را به رسالت نزد اتسز خوارزمشاه فرستاد. او چندی در خوارزم ماند و اتسز را مدح گفت. اتسز توطئه‌ای برای قتل سنجر ترتیب داده بود. ادیب صابر از آن آگاه شد و سنجر را مطلع کرد و نقشهٔ اتسز باطل گردید. به همین دلیل اتسز دستور داد او را در رود جیحون غرق کردند.
آمار
ردیفوزنتعداد ابیاتدرصد از کل
۱مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)۱٬۷۵۱۲۷٫۱۹
۲مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)۱٬۵۸۴۲۴٫۵۹
۳فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)۸۰۸۱۲٫۵۴
۴فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)۳۶۰۵٫۵۹
۵مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)۲۵۰۳٫۸۸
۶مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)۲۱۹۳٫۴۰
۷فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)۲۰۸۳٫۲۳
۸مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)۲۰۲۳٫۱۴
۹مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)۱۷۴۲٫۷۰
۱۰فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)۱۳۷۲٫۱۳
۱۱مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)۱۲۵۱٫۹۴
۱۲فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم)۱۱۵۱٫۷۹
۱۳مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)۱۱۵۱٫۷۹
۱۴فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)۱۱۴۱٫۷۷
۱۵مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض)۱۰۴۱٫۶۱
۱۶مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)۶۴۰٫۹۹
۱۷فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف)۵۴۰٫۸۴
۱۸مستفعلن فعلن مستفعلن فعلن (بسیط مخبون)۳۴۰٫۵۳
۱۹مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)۸۰٫۱۲
۲۰مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)۷۰٫۱۱
۲۱فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول)۴۰٫۰۶
۲۲مفعول فاعلات مفاعیلن۲۰٫۰۳
۲۳مفعول مفاعیل فاعلاتن۲۰٫۰۳
ردیفقالب شعریتعداد ابیاتدرصد از کل
۱قصیده۴٬۶۹۴۷۲٫۸۸
۲ترکیب بند۵۸۴۹٫۰۷
۳قطعه۵۷۶۸٫۹۴
۴غزل۳۶۹۵٫۷۳
۵رباعی۱۷۴۲٫۷۰
۶مثنوی۳۴۰٫۵۳
۷غزل/قصیده/قطعه۱۰۰٫۱۶
منابع کاغذی
ادیب صابر