صائب تبریزی

صائب تبریزی

غزل شمارهٔ ۲۰۰۵

۱

موج شراب و موجه آب بقا یکی است

هر چند پرده هاست مخالف، نوا یکی است

۲

هر موج ازین محیط اناالبحر می زند

گر صد هزار دست برآید دعا یکی است

۳

خواهی به کعبه رو کن و خواهی به سومنات

از اختلاف راه چه غم، رهنما یکی است

۴

این ما و من نتیجه بیگانگی بود

صد دل به یکدگر چو شود آشنا، یکی است

۵

در کام هر که محو شود در رضای دوست

با نیشکر حلاوت تیر قضا یکی است

۶

در چشم پاک بین نبود رسم امتیاز

در آفتاب سایه شاه و گدا یکی است

۷

پروای سرد و گرم خزان و بهار نیست

آن را که همچو سرو و صنوبر قبا یکی است

۸

بی ساقی و شراب غم از دل نمی رود

این درد را طبیب یکی و دوا یکی است

۹

هر چند نقش ما یک و از دیگران شش است

نومید نیستیم ز بردن، خدا یکی است

۱۰

دانند عاقلان که ظفر در رکاب کیست

هر چند دانه بیعدد و آسیا یکی است

۱۱

از حرف خود به تیغ نگردیم چون قلم

هر چند دل دو نیم بود حرف ما یکی است

۱۲

صائب شکایت از ستم یار چون کند؟

هر جا که عشق هست جفا و وفا یکی است

تصاویر و صوت

دیوان صائب تبریزی  - به کوشش محمد قهرمان، ج ۲ (غزلیات: ت ـ خ) - صائب تبریزی - تصویر ۵۲۸
دیوان صائب تبریزی (مطابق نسخه دو جلدی ۱۰۷۲ ه. ق، به خط صائب از مجموعه شخصی) به اهتمام جهانگیر منصور ج ۱ - صائب تبریزی - تصویر ۴۴۶

نظرات

user_image
امیر س
۱۳۹۷/۰۸/۱۵ - ۱۸:۱۱:۴۹
درود خداوند بر روان صائب تبریزی بزرگوار باد که با این چکامه ی بس زیبا و دلنشین جان و دل بنده را تازگی بخشیدند
user_image
اسد
۱۴۰۱/۰۲/۱۹ - ۲۱:۲۷:۰۵
مصراع دوم بیت اول تسلط صائب را بر مفاهیم موسیقی ایرانی نشان می‌دهد که آنرا به زیبایی با مفاهیم عرفانی پیوند می زند. اینکه صائب در سه بیت اول با نگرشی توحیدی مقصد همه ی راه‌ها را یکی می داند و در کثرت صورت‌ها فقط یک وحدت در معنی را می‌بیند. با اینهمه این مفهوم معنوی را با زیبایی ادبیاتی ترکیب می‌کند و میگوید: هر چند پرده هاست مخالف، نوا یکی است. پرده در موسیقی ایرانی اصولا به عنوان فاصله دو نوت تعریف می‌شود که موسیقی ایرانی اضافه بر پرده های اصلی، نیم پرده و ربع پرده نیز دارد که به عنوان مثال نوت های بمُل و کُرُن به ترتیب نیم پرده و یا ربع پرده هستند. پرده در سازهایی مانند تار و سه تار، با بستن رشته هایی نخی بر روی دسته ساز مشخص میشود و در سازی مانند نی با سوراخهای نی. چنانچه مولانا میفرماید: نی حریف هر که از یاری برید پرده هایش پرده های ما درید    که در آن پرده اول پرده ساز و پرده دوم پرده حجاب است. از طرف دیگر واژه "مخالف" به گوشه ای در دستگاه های سه گاه و چهارگاه اشاره می‌کند. گوشه ای بسیار زیبا که معمولا اوج آواز در آن اجرا می‌شود و پرده بندی خاص خود را دارد از ترکیب پرده های اصلی و نیم پرده.   صائب اشاره می‌کند که پرد ه ها مخالف است یعنی ترکیب پرده ها، در گوشه موسیقیایی مخالف هست اما از آن نوا حاصل می شود که "نوا" یکی از دستگاه های موسیقی ایرانی است که پرده بندی آن با گوشه مخالف متفاوت است. ترکیب زیبای مفهوم وحدت در کثرت با واژگان موسیقیایی و این صنعت زیبای ایهام، هنری شگفت انگیز و تحسین برانگیز از صائب است.