سنایی

سنایی

بخش ۴۰ - التمثّل فی‌القناعة و ترک الحاجة

۱

بود بقراط را خُمی مسکن

بودش آن خُم به جای پیراهن

۲

روزی از اتفاق سرما یافت

از سوی خم به سوی دشت شتافت

۳

پادشاه زمان برو بگذشت

دیدش او را چنان برهنه به دشت

۴

شد برِ او فراز و گفت ای تن

کر بخواهی سبک سه حاجه ز من

۵

هر سه حالی روا کنم تو بخواه

که منم بر زمانه شاهنشاه

۶

گفت بقراط حاجت اوّل

عملم هست یک به یک به خلل

۷

گنهم محو کن بیامرزم

کز گرانی چو کوه البرزم

۸

گفت ویحک خدای بتواند

مزد بدهد گناه بستاند

۹

گفت برگوی حاجت دومین

که منم پادشاه روی زمین

۱۰

گفت پیرم مرا جوان گردان

عجز و ضعف از نهاد من بستان

۱۱

گفت این از خدای باید خواست

از من این خواستن نیاید راست

۱۲

زود پیش آر حاجت سومین

از من این آرزو مخواه چنین

۱۳

گفت روزی من فزون گردان

جانم از چنگ مرگ باز رهان

۱۴

گفت این نیز کرد نتوانم

مَلِکم بر جهان نه یزدانم

۱۵

گفت برتر شو از برِ خورشید

که رطب خیره بار نارد بید

۱۶

حاجت از کردگار خواهم من

وز تو حالی بدو پناهم من

۱۷

تو چو من عاجزی و مجبوری

وز بزرگی و برتری دوری

۱۸

برتری مر خدای را زیباست

که به ملکت همیشه بی‌همتاست

۱۹

یارب ای سیّدی به حق رسول

دور گردان دل مرا ز فضول

۲۰

ای خداوند فرد بی‌همتا

جسم را همچو اسم بخش سنا

تصاویر و صوت

نظرات

user_image
ناشناس
۱۳۹۴/۰۵/۲۲ - ۱۵:۲۹:۵۱
حکیم ابوالمجد مجدودبن ادم سنایی غزنوی رحمه الله علیه شاعر و شیفته ای از غزنه,,مربی ادبی مولوی بود ,,عطار روح بود و سنایی دو چشم او,,,,ما از پی عطاروسنایی امده ایم,,,,,,,ستار حیدری سورشجانی,
user_image
نجمه برناس
۱۳۹۴/۰۷/۲۲ - ۰۰:۵۸:۵۳
این حکایت در مصیبت نامه عطار آمده است امابه دیوانه ای نسبت داده شده است .
user_image
نجمه برناس
۱۳۹۴/۰۷/۲۲ - ۰۱:۰۷:۴۹
نکته دیگر اینکه در بیت ششم شعر اشتباه نوشتاری وجود دارد .مصرع دوم : عملم هست یک به یک به خلل اشتباهاً نوشته شده است عمام
user_image
نجمه برناس
۱۳۹۶/۰۱/۰۴ - ۱۱:۲۱:۲۸
چنگ مرگ :اضافه استعاری که رطب ، خیره بار نارد بید : یعنی درخت بید ثمره ی خرما ندارد شاعر در این شعر می خواهد بگوید انسان در اوج قدرت هم که باشد ناتوان است و قادر مطلق خداوند بی همتاست و انسان در نهایت عاجز است و صاحب اختیار نیست . خم : ظرف سفالی بزرگ که در آن آب یا سرکه یا شراب ذخیره می کردند ؛ خمره
user_image
نجمه برناس
۱۳۹۶/۰۱/۰۴ - ۱۱:۳۲:۱۲
گرانی ؛ سنگینی گناه ویحک ؛ وای بر تو برتر شو از بر خورشید : از جلوی خورشید برو کنار ملکت : پادشاهی دور گردان دل مرا از فضول : دل مرا از امور بیهوده دور کن
user_image
کاظم رمضانیان
۱۴۰۰/۱۱/۰۳ - ۱۵:۲۹:۵۶
گفته شده شاعر به اشتباه دیوجانوس یا دیوژن را بقراط نامیده
user_image
علی میراحمدی
۱۴۰۲/۰۶/۰۸ - ۰۸:۱۰:۰۶
حکایتی است شیرین و شگفت از قلم شاعر و عارف بزرگ ،سنایی غزنوی طبق داستانها آنکه در خمی زندگی میکرده گویا دیوژن بوده است و شاعر بخاطر وزن شعر بقراط را جایگزین کرده و من در امثال و حکم دهخدا بجای بقراط ، سقراط دیده ام.  البته حافظ افلاطون را خم نشین نامیده و بیتی شاهکار آفریده است:جز فلاطون خم نشین شرابسر حکمت به ما که گوید باز