امیر شاهی
اَمیرْ شاهیِ سَبزِواری متخلص به «شاهی» با نام و نسب کامل‌تر «آق ملک پسر ملک جمال‌الدین فیروزکوهی سبزواری» (زاده ۷۸۵ هجری قمری در سبزوار - درگذشته به ۸۵۷ قمری) از شاعران دورهٔ تیموری است که در خوشنویسی، نگارگری و موسیقی نیز مهارت داشته است. نسب وی به سربداران آن دیار می‌رسد و از خواهرزادگان خواجه علی مؤید امیر سربداری بوده است.
وی در سبزوار زاده شد. وی زمانی به هرات رفت و مصاحب و ندیم شاهزاده بایسنقر شد. اما این مصاحبت پایدار نبود. برخی سبب تیرگی روابط امیر شاهی و بایسنقر را، سخنان کنایه‌آمیز شاهزاده خطاب به امیر شاهی در شکارگاه دانسته، و گفته‌اند که امیرشاهی از آن پس، از بایسنقر دوری گزید و سوگند یاد کرد که هیچ گاه خدمت سلاطین نک‍ند. پس از آن به سبزوار بازگشت و به کشاورزی پرداخت.
چندی بعد ابوالقاسم بابر وی را برای نگارگری کوشک گل افشان به استرآباد فراخواند و هم در آنجا بود که زندگانیش به پایان رسید. پیکر او را به سبزوار آوردند و در خانقاه اجدادیش در بیرون شهر به خاک سپردند.
به نظر می‌رسد كه اشعار امیرشاهی در روزگار خود شاعر شهرت و محبوبیت فراوانی یافته، چه، بسیاری از شعرای معاصر و پس از او به تتبع اشعار وی پرداخته‌اند.
آمار
| ردیف | وزن | تعداد ابیات | درصد از کل |
| ۱ | مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۲۰۱ | ۱۸٫۳۲ |
| ۲ | مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) | ۱۶۰ | ۱۴٫۵۹ |
| ۳ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) | ۱۱۱ | ۱۰٫۱۲ |
| ۴ | مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) | ۹۶ | ۸٫۷۵ |
| ۵ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۸۸ | ۸٫۰۲ |
| ۶ | مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) | ۷۰ | ۶٫۳۸ |
| ۷ | فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) | ۶۸ | ۶٫۲۰ |
| ۸ | مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) | ۶۱ | ۵٫۵۶ |
| ۹ | فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) | ۵۳ | ۴٫۸۳ |
| ۱۰ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) | ۴۰ | ۳٫۶۵ |
| ۱۱ | فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) | ۳۲ | ۲٫۹۲ |
| ۱۲ | مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) | ۳۱ | ۲٫۸۳ |
| ۱۳ | مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) | ۲۴ | ۲٫۱۹ |
| ۱۴ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) | ۲۱ | ۱٫۹۱ |
| ۱۵ | فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم) | ۱۷ | ۱٫۵۵ |
| ۱۶ | فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) | ۶ | ۰٫۵۵ |
| ۱۷ | مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) | ۵ | ۰٫۴۶ |
| ۱۸ | مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) | ۵ | ۰٫۴۶ |
| ۱۹ | مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون) | ۵ | ۰٫۴۶ |
| ۲۰ | مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) | ۳ | ۰٫۲۷ |
| ردیف | قالب شعری | تعداد ابیات | درصد از کل |
| ۱ | غزل | ۱٬۰۰۱ | ۹۱٫۲۵ |
| ۲ | رباعی | ۳۸ | ۳٫۴۶ |
| ۳ | قطعه | ۲۶ | ۲٫۳۷ |
| ۴ | مسمط | ۲۵ | ۲٫۲۸ |
| ۵ | تک بیت | ۷ | ۰٫۶۴ |
منابع کاغذی
