طغرل احراری

طغرل احراری

محمدنقیب‌خان طُغْرُلِ اَحراری (زادهٔ ۱۸۶۵ میلادی روستای زاسون از توابع ناحیهٔ عینی کنونی در شمال تاجیکستان - ۱۹۱۹ میلادی) شاعر تاجیکستانی است. تبار وی به عبیدالله احرار می‌رسید. علوم رایج روزگارش را در سمرقند و بخارا آموخت. پس از اتمام تحصیلات، به زادگاهش بازگشت. وی در آغاز شاعری نقیب تخلص می‌کرد، اما بعدها تخلص طغرل را برگزید. در غزل پیرو بیدل دهلوی و در قصیده پیرو انوری و خاقانی بود. وی پس از پیروزی بولشویک‌ها به آن‌ها پیوست، اما پس از شکست عسکران سرخ از دسته مجاهدینی که آن زمان «باسمه‌چی» خوانده می‌شدند، مورد سوء ظن قرار گرفت و در سال ۱۹۱۹ میلادی در دادگاه صحرایی از سوی سربازان ارتش سرخ محاکمه و به اعدام محکوم شد. شعر طغرل پیوند شعر نوی تاجیک پس از فروپاشی فئودالیسم با شعر کهن آن سامان است. علاوه بر دیوان اشعار دو کتاب «گیاه مهر» و «کاروان محبت» از وی به جا مانده است.
آمار
ردیفوزنتعداد ابیاتدرصد از کل
۱فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)۱٬۴۲۴۴۱٫۶۵
۲مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)۵۷۲۱۶٫۷۳
۳مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)۲۱۱۶٫۱۷
۴مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)۱۵۳۴٫۴۷
۵مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)۱۰۸۳٫۱۶
۶مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)۱۰۳۳٫۰۱
۷مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)۱۰۳۳٫۰۱
۸مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)۱۰۱۲٫۹۵
۹فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)۹۹۲٫۹۰
۱۰فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)۹۳۲٫۷۲
۱۱مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)۷۷۲٫۲۵
۱۲مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم)۷۲۲٫۱۱
۱۳فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)۷۲۲٫۱۱
۱۴فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)۶۸۱٫۹۹
۱۵مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)۴۳۱٫۲۶
۱۶مستفعلن فع مستفعلن فع (متقارب مثمن اثلم)۴۲۱٫۲۳
۱۷فاعلن مفاعیلن فاعلن مفاعیلن (مقتضب مثمن مطوی مقطوع)۳۱۰٫۹۱
۱۸فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف)۱۷۰٫۵۰
۱۹مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)۱۲۰٫۳۵
۲۰مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون)۸۰٫۲۳
۲۱فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول)۶۰٫۱۸
۲۲مفاعلن فع مفاعلن فع۴۰٫۱۲
ردیفقالب شعریتعداد ابیاتدرصد از کل
۱غزل۲٬۷۱۱۷۹٫۲۹
۲قصیده۲۵۸۷٫۵۵
۳مسمط مخمس۱۹۲۵٫۶۲
۴مثنوی۱۱۵۳٫۳۶
۵مسمط مسدس۶۳۱٫۸۴
۶مسمط مثمن۴۰۱٫۱۷
۷مستزاد۱۶۰٫۴۷
۸رباعی۸۰٫۲۳
۹غزل/قصیده/قطعه۶۰٫۱۸
۱۰رباعی مستزاد۴۰٫۱۲
۱۱مسمط مربع۴۰٫۱۲
۱۲قطعه۲۰٫۰۶
منابع کاغذی