
طغرل احراری
محمدنقیبخان طُغْرُلِ اَحراری (زادهٔ ۱۸۶۵ میلادی روستای زاسون از توابع ناحیهٔ عینی کنونی در شمال تاجیکستان - ۱۹۱۹ میلادی) شاعر تاجیکستانی است. تبار وی به عبیدالله احرار میرسید. علوم رایج روزگارش را در سمرقند و بخارا آموخت. پس از اتمام تحصیلات، به زادگاهش بازگشت. وی در آغاز شاعری نقیب تخلص میکرد، اما بعدها تخلص طغرل را برگزید. در غزل پیرو بیدل دهلوی و در قصیده پیرو انوری و خاقانی بود.
وی پس از پیروزی بولشویکها به آنها پیوست، اما پس از شکست عسکران سرخ از دسته مجاهدینی که آن زمان «باسمهچی» خوانده میشدند، مورد سوء ظن قرار گرفت و در سال ۱۹۱۹ میلادی در دادگاه صحرایی از سوی سربازان ارتش سرخ محاکمه و به اعدام محکوم شد.
شعر طغرل پیوند شعر نوی تاجیک پس از فروپاشی فئودالیسم با شعر کهن آن سامان است. علاوه بر دیوان اشعار دو کتاب «گیاه مهر» و «کاروان محبت» از وی به جا مانده است.
آمار
ردیف | وزن | تعداد ابیات | درصد از کل |
۱ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) | ۱٬۴۲۴ | ۴۱٫۶۵ |
۲ | مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) | ۵۷۲ | ۱۶٫۷۳ |
۳ | مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) | ۲۱۱ | ۶٫۱۷ |
۴ | مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) | ۱۵۳ | ۴٫۴۷ |
۵ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۱۰۸ | ۳٫۱۶ |
۶ | مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) | ۱۰۳ | ۳٫۰۱ |
۷ | مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) | ۱۰۳ | ۳٫۰۱ |
۸ | مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۱۰۱ | ۲٫۹۵ |
۹ | فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) | ۹۹ | ۲٫۹۰ |
۱۰ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) | ۹۳ | ۲٫۷۲ |
۱۱ | مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) | ۷۷ | ۲٫۲۵ |
۱۲ | مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) | ۷۲ | ۲٫۱۱ |
۱۳ | فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) | ۷۲ | ۲٫۱۱ |
۱۴ | فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) | ۶۸ | ۱٫۹۹ |
۱۵ | مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) | ۴۳ | ۱٫۲۶ |
۱۶ | مستفعلن فع مستفعلن فع (متقارب مثمن اثلم) | ۴۲ | ۱٫۲۳ |
۱۷ | فاعلن مفاعیلن فاعلن مفاعیلن (مقتضب مثمن مطوی مقطوع) | ۳۱ | ۰٫۹۱ |
۱۸ | فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) | ۱۷ | ۰٫۵۰ |
۱۹ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) | ۱۲ | ۰٫۳۵ |
۲۰ | مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) | ۸ | ۰٫۲۳ |
۲۱ | فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) | ۶ | ۰٫۱۸ |
۲۲ | مفاعلن فع مفاعلن فع | ۴ | ۰٫۱۲ |
ردیف | قالب شعری | تعداد ابیات | درصد از کل |
۱ | غزل | ۲٬۷۱۱ | ۷۹٫۲۹ |
۲ | قصیده | ۲۵۸ | ۷٫۵۵ |
۳ | مسمط مخمس | ۱۹۲ | ۵٫۶۲ |
۴ | مثنوی | ۱۱۵ | ۳٫۳۶ |
۵ | مسمط مسدس | ۶۳ | ۱٫۸۴ |
۶ | مسمط مثمن | ۴۰ | ۱٫۱۷ |
۷ | مستزاد | ۱۶ | ۰٫۴۷ |
۸ | رباعی | ۸ | ۰٫۲۳ |
۹ | غزل/قصیده/قطعه | ۶ | ۰٫۱۸ |
۱۰ | رباعی مستزاد | ۴ | ۰٫۱۲ |
۱۱ | مسمط مربع | ۴ | ۰٫۱۲ |
۱۲ | قطعه | ۲ | ۰٫۰۶ |