
طغرای مشهدی
طغرای مشهدی (درگذشته در سال ۱۰۷۸ ق) شاعر، نویسنده، سخنسرا و از مترسلان برجستهٔ سبک هندی است که در سدهٔ یازدهم هجری میزیسته است. طغرا در مشهد زاده شد و در همانجا به تحصیل ادب پرداخت.
در اواخر دوران جهانگیر گورکانی (حکومت: ۱۰۱۴–۱۰۳۷ قمری) به هند رفت. پس از مدتی، بهعنوان منشی شاهزاده مرادبخش پسر شاه جهان (متوفی ۱۰۷۰ قمری) برگزیده شد و در کنار او به سیاحت در دکن و بخشهای جنوبی هند پرداخت. مرادبخش در سال ۱۰۵۵ قمری به بلخ لشکر کشید و در سنهٔ ۱۰۵۷ قمری آن شهر را گشود. طغرا در این جنگ مرادبخش را همراهی میکرد و رسالهٔ مرآت الفتوح را دربارهٔ این واقعه نوشت. طغرا بیشتر وقت خود را صرف نویسندگی میکرد و شرکت در جنگ او را از نویسندگی باز میداشت خود دربارهٔ این سالها میگوید:
«در حالتی که تیغ جانخراش را قلمتراش شمردی و بهجای قلم واسطی، دست به نیزهٔ خطی بردی، دوات را از مقولهٔ کلاهخود پنداشتی و مداد را از جملهٔ سیاهیلشکر انگاشتی.»
طغرا مدتی از عمر خود را در پنجاب هند گذارند و رسالهٔ الهامیه را در آن شهر نوشت. احتمال میرود در آگره و گجرات نیز بوده است. برای مدتی هم به ایران آمد و ازدواج کرد، اما پس از فوت همسرش، دوباره به هند بازگشت. در سالهای پایانی عمر به تشویق میرزا ابوالقاسم قاضیزاده، حاکم کشمیر، به کشمیر رفت و در آنجا عزلت اختیار کرد. وی در همان شهر درگذشت و در کنار قبر کلیم کاشانی به خاک سپرده شد.
آمار
ردیف | وزن | تعداد ابیات | درصد از کل |
۱ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) | ۴۲۷ | ۱۶٫۵۱ |
۲ | فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) | ۳۳۱ | ۱۲٫۸۰ |
۳ | مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۳۰۹ | ۱۱٫۹۵ |
۴ | فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) | ۲۹۲ | ۱۱٫۲۹ |
۵ | مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) | ۱۸۵ | ۷٫۱۵ |
۶ | مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) | ۱۸۳ | ۷٫۰۸ |
۷ | مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) | ۱۷۶ | ۶٫۸۱ |
۸ | مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) | ۱۵۵ | ۵٫۹۹ |
۹ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۱۲۷ | ۴٫۹۱ |
۱۰ | مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) | ۱۱۸ | ۴٫۵۶ |
۱۱ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) | ۴۲ | ۱٫۶۲ |
۱۲ | مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) | ۲۶ | ۱٫۰۱ |
۱۳ | مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون) | ۲۶ | ۱٫۰۱ |
۱۴ | مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) | ۲۴ | ۰٫۹۳ |
۱۵ | وزنیابی نشده | ۲۲ | ۰٫۸۵ |
۱۶ | فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) | ۲۲ | ۰٫۸۵ |
۱۷ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) | ۲۱ | ۰٫۸۱ |
۱۸ | فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) | ۱۲ | ۰٫۴۶ |
۱۹ | مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) | ۱۱ | ۰٫۴۳ |
۲۰ | فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم) | ۱۱ | ۰٫۴۳ |
۲۱ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن (رمل مثمن سالم) | ۱۱ | ۰٫۴۳ |
۲۲ | مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) | ۱۱ | ۰٫۴۳ |
۲۳ | مستفعلن فع مستفعلن فع (متقارب مثمن اثلم) | ۱۰ | ۰٫۳۹ |
۲۴ | فاعلن مفاعیلن فاعلن مفاعیلن (مقتضب مثمن مطوی مقطوع) | ۹ | ۰٫۳۵ |
۲۵ | فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) | ۸ | ۰٫۳۱ |
۲۶ | فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن (رمل مثمن مخبون) | ۴ | ۰٫۱۵ |
۲۷ | مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) | ۳ | ۰٫۱۲ |
۲۸ | مستفعلتن مستفعلتن | ۳ | ۰٫۱۲ |
۲۹ | مفاعیل فعولن مفاعیل فعولن | ۳ | ۰٫۱۲ |
۳۰ | مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) | ۲ | ۰٫۰۸ |
۳۱ | مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) | ۲ | ۰٫۰۸ |
ردیف | قالب شعری | تعداد ابیات | درصد از کل |
۱ | غزل | ۱٬۷۲۵ | ۶۶٫۷۱ |
۲ | مثنوی | ۳۸۷ | ۱۴٫۹۷ |
۳ | ترکیب بند | ۲۷۹ | ۱۰٫۷۹ |
۴ | قصیده | ۱۲۱ | ۴٫۶۸ |
۵ | رباعی | ۴۲ | ۱٫۶۲ |
۶ | غزل/قصیده/قطعه | ۳۲ | ۱٫۲۴ |